Ποταμός Νείλος

Ο Νείλος είναι ποταμός στην Αφρική και ένας από τους δύο μεγαλύτερους του κόσμου.

Ο ποταμός έπαιξε βασικό ρόλο στην ανάπτυξη της αρχαίας Αιγύπτου, ο πολιτισμός της οποίας οφείλεται κυρίως σε αυτό το ποταμί, γι' αυτό και η Αίγυπτος θεωρήθηκε από πολλούς ως Δώρο του Νείλου.


Γεωγραφία

Ο Νείλος έχει δύο μεγάλους κλώνους, από τους οποίους σχηματίζεται: τον Λευκό Νείλο από την Ισημερινή Ανατολική Αφρική και τον Μπλε Νείλο από την Αιθιοπία. Χύνεται στη Μεσόγειο θάλασσα σχηματίζοντας το γνωστό Δέλτα του Νείλου.
Ο Νείλος είναι ο μεγαλύτερος σε μήκος ποταμός της Αφρικής, αλλά και στον κόσμο. Πηγάζει νότια του Ισημερινού και ρέοντας προς Βορρά δια μέσου της βορειοανατολικής Αφρικής εκβάλλει στη Μεσόγειο Θάλασσα. Έχει μήκος 6.650 περίπου χιλιόμετρα και αποστραγγίζει έκταση που υπολογίζεται σε 3.349.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα. Η λεκάνη του καταλαμβάνει τμήματα της Τανζανίας, του Μπουρούντι, της Ρουάντα, του Ζαίρ, της Κένυα, της Ουγκάντα, της Αιθιοπίας, το μεγαλύτερο τμήμα του Σουδάν και το καλλιεργούμενο μέρος της Αιγύπτου. Ο Νείλος σχηματίζεται από τρία κύρια υδάτινα ρεύματα, τον Κυανού Νείλου (Αμπάι) και τον Άτμπαρα, που ρέουν από τα υψίπεδα της Αιθιοπίας, και τον Λευκό Νείλο, που πηγάζει στις λίμνες Βικτωρίας και Αλβέρτου.

Ονομασία

Η ονομασία Νείλος είναι ελληνική και πιθανόν προέρχεται από την σημιτική ρίζα νάχαλ που σημαίνει κοιλάδα ή ποτάμια κοιλάδα, και κατ' επέκταση ποταμός. Το γεγονός ότι ο Νείλος, σε αντίθεση με άλλους μεγάλους γνωστούς ποταμούς, ρέει από τα νότια προς τα βόρεια, υπήρξε άλυτο μυστήριο για τους αρχαίους Αιγυπτίους και Έλληνες. Οι αρχαίοι Αιγύπτιοι ονόμαζαν το ποταμό Αρ ή Αούρ (Κοπτικά Ιάρο), ή «μαύρο», από το χρώμα μεταφερόμενων από αυτόν ιζημάτων κατά τις πλυμήρες. Η ιλύς του Νείλου είναι αρκετά σκουρόχρωμη ώστε να δώσει στη χέρσο την παλαιότερη ονομασία της, Κεμ ή Κέμι, η οποία επίσης σημαίνει «μαύρη» και συμβολίζει το σκότος. Στην Οδύσσεια, το έπος του Ομήρου, ο Νείλος αναφέρεται με το όνομα Αίγυπτος (αρσενικό) και η χώρα δια μέσου της οποίας ρέει ονομάζεται επίσης Αίγυπτος (θηλυκό). Στην Αίγυπτο και στο βόρειο Σουδάν, ο Νείλος ονομάζεται σήμερα αν-Νίλ, αλ-Μπάρ (η θάλασσα) και Μπάρ αν-Νιλ ή Ναρ αν-Νιλ (ο ποταμός Νείλος).


Αρχαίοι Αιγύπτιοι

Οι αρχαίοι Αιγύπτιοι παρατήρησαν ότι η ηλιακή ανατολή του Σείριου, δηλαδή η ανατολή του άστρου μαζί με τον ήλιο, συνέπιπτε κάθε χρόνο την ίδια ακριβώς ημερομηνία, στις 19 Ιουλίου κατά το Ιουλιανό ημερολόγιο, όπου άρχιζε και η απότομη ανύψωση των νερών του Νείλου.

Έτσι η μέρα ανύψωσης της στάθμης με την ανατολή του Σείριου, θεσπίστηκε ως η πρώτη μέρα του έτους.
Του αιγυπτιακού πολιτικού έτους που περιείχε 365 μέρες, όση και η αριθμητική μετάφραση της λέξης ΝΕΙΛΟΣ: Ν:50 + Ε:5 + Ι:10 + Λ:30 + Ο:70 + Σ:100 = 365

Η προσφορά του Νείλου στην επιβίωση του αιγυπτιακού λαού δε σταματά εκεί, κάτι που φανερώνεται μέσα από την εσωτερική ανάγκη του ανθρώπου να ζητήσει ευγνωμοσύνη στον ποταμό - σωτήρα του. Αυτό γινόταν είτε μέσα από την θεοποίησή του, είτε δίνονταν στις περιοχές γύρω από αυτόν παρεμφερή ονόματα όπως 'tawy'(= Δυο Γαίες ) ή 'Kemet'(= Μαύρη Γη).





Το ντοκιμαντέρ του BBC παρουσιάζει τη συναρπαστική ιστορία του Νείλου, και τον τρόπο με τον οποίο ο ποταμός έχει επηρεάσει τις ζωές των ανθρώπων που έζησαν και ζουν στις όχθες του. Η σειρά ταξιδεύει τους τηλεθεατές πάνω από τον ποταμό, τις ερήμους και τις ζούγκλες, πάνω από βουνοκορφές και μέσα σε λίμνες όπου υπάρχουν χαμένες πολιτείες.


Ο ποταμός έχει εμπνεύσει τους εξερευνητές του 19ου αιώνα, αλλά συνεχίζει να απειλεί την άγρια φύση μέχρι σήμερα. Η σειρά ακολουθεί τον Γαλάζιο Νείλο από την Αιθιοπία και μέσα από τους καταρράκτες μέχρι να συναντήσει τον Λευκό Νείλο. Αποκαλύπτει την ιστορία του μεγαλύτερου ποταμού του κόσμου που ήταν μάρτυρας της γέννησης των πολιτισμών, της δημιουργίας και της καταστροφής πόλεων.



Πηγές:[videos.google.com, wikipedia.org, livemovies.gr, amphitheatro.gr]